Τετάρτη 29 Νοεμβρίου 2017

Επί Τάπητος: Κανένας δεν ανησυχεί για την ελαιοκαλλιέργεια;

Εποχή συγκομιδής για τον ελαιόκαρπο και παραγωγής ελαιολάδου, μια διαφορετική χρονιά από την περυσινή καταστροφική, όχι όμως και χωρίς προβλήματα. Εκείνα που γέννησε η παρατεταμένη ανομβρία η οποία έφθασε σε σημείο “ασφυξίας” την καλλιέργεια στις περισσότερες περιοχές της Μεσσηνίας.

Αλλά και καιρικά φαινόμενα που υποδηλώνουν το υψηλό ρίσκο ενασχόλησης με τη γεωργία, όπως αυτό με τις έντονες χαλαζοπτώσεις σε διάφορα σημεία.

Η ανομβρία ως αποτέλεσμα και της κλιματικής αλλαγής προκάλεσε συζητήσεις σχετικά με το μέλλον της καλλιέργειας, θα έλεγα με το μέλλον των καλλιεργειών. Και έθεσε επί τάπητος ορισμένα μακροπρόθεσμα ζητήματα σε σχέση με την άρδευση και την εξοικονόμηση νερού. Είναι γεγονός ότι σε ορισμένες πεδινές περιοχές οι ελαιώνες είναι αρδευόμενοι μέσα από ένα δίκτυο γεωτρήσεων που αναπτύχθηκε με ανορθολογικό τρόπο και με συνέπειες στην κατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα.

Ασφαλώς και δεν θα μπορούσε κάποιος να συζητά σήμερα την ανάπτυξη αυτής της πρακτικής, εξ άλλου οι περιορισμοί που έχουν τεθεί δεν το επιτρέπουν καθώς η υπεράντληση μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά και βεβαίως στις παραλιακές περιοχές υφαλμύρωση, ένα σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα. Ως εκ τούτου ο περιορισμός της επίδρασης τέτοιων προβλημάτων στο μέλλον προϋποθέτει εξοικονόμηση και αποθήκευση νερού που δεν μπορεί να γίνει παρά μόνον με την κατασκευή φραγμάτων και υδατοδεξαμενών. 

Πρόκειται για μια “πονεμένη” ιστορία που την έχουμε ζήσει όσοι παρακολουθούμε τα δημόσια πράγματα εδώ και δεκαετίες, πολύ περισσότερο εκείνοι οι οποίοι ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους έργα υποδομής ως δυνάμει επωφελούμενοι. Εχουν περάσει προγράμματα και προγράμματα, έχουν σκορπιστεί τεράστια ποσά σε ασήμαντα έως και έργα βιτρίνας. Ποτέ όμως δεν υπήρχε σχεδιασμός, μελέτη και πρόγραμμα υλοποίησης έργων άρδευσης στη γεωργία. Πέρα από κάθε αμφιβολία δεν συζητούμε για την κατασκευή ενός επαρχιακού δρόμου αλλά για πολύ πιο σύνθετα τεχνικά έργα με μεγαλύτερο χρόνο ωρίμανσης και κατασκευής, αν σκεφθεί κάποιος ότι απαιτείται πέραν των άλλων και η κατασκευή των δικτύων διανομής σε μεγάλες εκτάσεις. Αυτός όμως είναι και ο λόγος για τον οποίο θα έπρεπε να έχει δοθεί προτεραιότητα την εποχή που μπορούσε να γίνει.

Αλλά παρά τα προβλήματα που συνειδητοποιούνται πλέον από όλους, ούτε και σήμερα υπάρχει ένας προσανατολισμός ωρίμανσης τέτοιων έργων στη βάση κάποιου σχεδίου. Και το ζήτημα δεν έχει να κάνει μόνον με την ελαιοκαλλιέργεια αλλά και με την γεωργική αξιοποίηση εκτάσεων και με την αναγκαία “απελευθέρωση” από τη μονοκαλλιέργεια που μπορεί στο τέλος να αποδειχθεί καταστροφική. Ενα σχέδιο εξοικονόμησης νερού γίνεται ακόμη περισσότερο επιτακτικό καθώς η κλιματική αλλαγή απειλή με ξηρασία τις νοτιότερες περιοχές της χώρας. Και δεν εννοούμε βεβαίως ως σχέδιο τη διαρκή επανάληψη υποσχέσεων αλλά την υλοποίηση μελετών σε επίπεδο μικροπεριφερειών σε πρώτη φάση και την αναζήτηση χρηματοδοτικών πόρων σε δεύτερη. 

Και η εξοικονόμηση νερού περιλαμβάνει όχι μόνον την κατασκευή φραγμάτων και υδατοδεξαμενών, αλλά και την αξιοποίηση των απίστευτων ποσοτήτων νερού που φθάνουν στη θάλασσα μέσα από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού όπως γίνεται στην Καλαμάτα και άλλες περιοχές που έχουν ή προγραμματίζεται να κατασκευάσουν τέτοια δίκτυα Είναι κάτι το οποίο γίνεται σε άλλες χώρες αλλά προϋποθέτει και προσανατολισμό, και πρόσθετες υποδομές και “δίκτυο επιστροφής” για άρδευση ή εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα. Και να μην ξεχνάμε βεβαίως το κατεστραμμένο δίκτυο του ΓΟΕΒ, που ανταποκρίνεται όλο και λιγότερο στην αρχική του αποστολή.

Ολα αυτά χωρίς αμφιβολία φαντάζουν... μεγαλεπήβολα και πράγματι είναι, αλλά γι' αυτό έχουν και μεγάλη σημασία. Η γεωργία δεν αναπτύσσεται στα λόγια, ούτε και με τις υποσχέσεις των πολιτευτών που περιτρέχουν την ύπαιθρο υποσχόμενοι κοσμογονία αν και όταν εκλεγούν. Και δυστυχώς από πουθενά δεν φαίνεται ότι κάτι μπορεί να αλλάξει τα επόμενα χρόνια, δεν μπορείς να διακρίνεις πουθενά μια σοβαρή προσέγγιση των μεγάλων ζητημάτων της γεωργίας.

Η φετινή ανομβρία έδωσε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε την απουσία εκείνων των θεσμικών φορέων που θα μπορούσαν να διαχειριστούν επιστημονικά μια τέτοια κρίση και να δώσουν τις κατάλληλες οδηγίες ενεργειών στον κατάλληλο χρόνο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το... θρίαμβο του Διαδικτύου. Μέσα από το οποίο κυκλοφόρησαν οι πλέον απίστευτες “επιστημονικές” πληροφορίες με αποτέλεσμα να πανικοβληθεί ο κόσμος και να είναι έτοιμος να μαζέψει ελιές ακόμη και πριν αρχίσουν οι βροχές για να μη χαλάσει το ελαιόλαδο. Και από στόμα σε στόμα η επιστημονικοφάνεια μετατράπηκε σε... ράδιο αρβύλα με τερατολογίες. 

Οι βροχές που ήρθαν κάποια στιγμή ανέκοψαν τον πανικό, αλλά δεν είναι και τώρα λίγοι εκείνοι που ανησυχούν μην τους χαλάσει το ελαιόλαδο. Από όλα αυτά οι περισσότεροι που δεν έχουν λόγο να ασχολούνται με το ελαιόλαδο, δεν έχουν αντιληφθεί τίποτε. Αν κάποιος όμως αρχίσει να συζητά το θέμα με εκείνους που έχουν άμεσο συμφέρον, θα διαγνώσει πίσω από τα λεγόμενα την επίδραση διαδικτυακών δημοσιεύσεων ιδιωτών που εμφανίζονται ως “ειδικοί” και παρεμβαίνουν δίνοντας οδηγίες με “υποθέσεις εργασίας” και ασφαλιστικές δικλίδες ώστε να μην εκτεθούν.

Βεβαίως τα πρώτα ελαιόλαδα που παράγονται, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, είναι εξαιρετικής ποιότητας καθώς οι προσβολές από εχθρούς είναι από αμελητέες έως ελάχιστες. Με αποδόσεις που κυμαίνονται ανάλογα με την εποχή και το στάδιο ελαιοποίησης του καρπού. Από μια άποψη ευτυχώς που υπάρχουν οι γεωπόνοι που ασχολούνται με το θέμα ως υπάλληλοι ή ιδιώτες και αρκετοί παραγωγοί τους συμβουλεύονται με εμπιστοσύνη. Με αποτέλεσμα να περιορίζεται ο πανικός από φήμες και διαδόσεις οι οποίες δεν πέφτουν από τον ουρανό αλλά ξεκινούν από κάπου. Και βεβαίως αν οι προφητείες... δεν εκπληρωθούν, ούτε γάτα ούτε ζημιά. Απλώς θα ξεχαστούν, άλλωστε οι πολλοί τις έχουν ακούσει από τρίτους, το “από στόμα σε στόμα” είναι πιο αποτελεσματικό από οποιοδήποτε άλλο μέσο.

Ολα αυτά αναδεικνύουν μια άλλη πλευρά πολύ σημαντική, η οποία έχει επισημανθεί αμέτρητες φορές αλλά κανένας δεν την παίρνει υπόψη του. Είναι η ανάγκη δημιουργίας ενός εθνικού φορέα για όλα τα ζητήματα που αφορούν την καλλιέργεια της ελιάς και την παραγωγή του ελαιολάδου. Που θα συνδέεται με πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα τα οποία θα ασχολούνται συστηματικά με την αντιμετώπιση διαφόρων θεμάτων από τους εχθρούς της ελιάς και τις μεθόδους καλλιέργειας μέχρι και την κατάσταση της παγκόσμιας αγοράς, τις τάσεις και τις αλλαγές που συντελούνται. 

Οσοι ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά παρακολουθούν τις εξελίξεις και συγκεντρώνουν πληροφορίες, δεν μπορεί παρά να είναι ανήσυχοι για το μέλλον της καλλιέργειας στη χώρα μας. Οχι μόνον γιατί νέοι παίκτες μπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι, αλλά και γιατί μπορεί εύκολα κάποιος να διαπιστώσει ότι σε άλλες χώρες γίνονται σοβαρά πράγματα σε εθνικό επίπεδο σε ζητήματα έρευνας και αντιμετώπισης προβλημάτων της ελαιοκαλλιέργειας. 

Με πρωτοβουλίες εθνικών θεσμικών φορέων, πανεπιστημίων, συλλογικών οργανώσεων παραγωγών και απ' ευθείας σύνδεση με... το χωράφι. Δραστηριότητα που είναι ιδιαίτερα έντονη σε Ισπανία και Τυνησία, γεγονός που πιστοποιεί ότι η θέση που κατέχουν πλέον στον παγκόσμιο χάρτη μόνον τυχαία δεν είναι. Σε διαφορετικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες η ελαιοκαλλιέργεια βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ως σημαντικός συντελεστής της εθνικής οικονομίας. Κατέχοντας πλέον την πρώτη και τη δεύτερη θέση ανάμεσα στις ελαιοπαραγωγικές χώρες αποδεικνύουν ότι αυτή η εξέλιξη δεν είναι καθόλου τυχαία.

Και έρχεται η ώρα να αναρωτηθούμε: Μα κανένας σε υπουργεία και κόμματα δεν ασχολείται με τα θέματα αυτά, δεν παρακολουθεί, δεν διαβάζει, δεν ανησυχεί για την “επόμενη μέρα” στον παραγωγικό αυτό τομέα της οικονομίας που είναι από τους πλέον σημαντικούς της χώρας;
-------------------------------------------------------------------
Πηγή:eleftheriaonline.gr-Ηλίας Μπιτσάνης
-------------------------------------------------------------------