Το τρίτο μνημόνιο, σε κατ’ αρχήν συμφωνία επί του οποίου έφτασε χθες η κυβέρνηση με τους πιστωτές, θυμίζει την τρίτη συνέχεια ενός χολιγουντιανού franchise. Περιέχει ορισμένα νέα στοιχεία, για να νιώσει ο καινούργιος σκηνοθέτης –η κυβέρνηση Τσίπρα– ότι πρόκειται για δικό του έργο, αλλά ο παραγωγός, που βάζει τα λεφτά (οι δανειστές), επιμένει στην παραδοσιακή συνταγή, ορισμένες φορές σε βαθμό που προκαλεί θυμηδία.
Διαβάζουμε, για παράδειγμα, στη λίστα των προαπαιτουμένων που δημοσίευσε χθες η «Κ» ότι πρέπει να νομοθετηθεί άμεσα το άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, όπως οι μηχανικοί, οι συμβολαιογράφοι κ.ά.
Το μέτρο μάς ταξίδεψε πίσω στον χρόνο, στις αθώες μέρες της πρώτης δανειακής σύμβασης, όπου αναφερόταν ότι «κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους θα απελευθερωθούν κλειστά επαγγέλματα με τη μείωση των καθορισμένων αμοιβών και άλλων περιορισμών για τους δικηγόρους, τα φαρμακεία, τους συμβολαιογράφους, τους μηχανικούς, τους αρχιτέκτονες, τις οδικές μεταφορές και τους λογιστές».
Λίγους μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο, στη δεύτερη επικαιροποίηση του μνημονίου, αναφερόταν ότι η κυβέρνηση θα προωθήσει νομοθεσία έως τα τέλη Φεβρουαρίου του 2011 για την άρση των εμποδίων στον ανταγωνισμό σε «επαγγέλματα με υψηλό οικονομικό αντίκτυπο (συμπεριλαμβανομένων των δικηγόρων, συμβολαιογράφων, μηχανικών, αρχιτεκτόνων, ορκωτών λογιστών, φαρμακοποιών κ.ά.).
Τον Μάιο του 2011, βάσει του νόμου 3919/2011, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε τη λίστα 136 επαγγελμάτων των οποίων οι όροι άσκησης απελευθερώνονταν. Ωστόσο, τον Οκτώβριο του ιδίου έτος, στην έκθεση προόδου του ΔΝΤ, το Ταμείο ανέφερε το άνοιγμα των επαγγελμάτων ως μία από τις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις που είχαν «καθυστερήσει» και δεν είχαν αποδώσει ουσιώδη αποτελέσματα. Η εκτίμηση αυτή οδήγησε σε νέες δεσμεύσεις για άνοιγμα επαγγελμάτων –με έλεγχο της εφαρμογής τους ανά τρίμηνο και ολοκλήρωση της διαδικασίας έως το τέλος της χρονιάς– στο δεύτερο μνημόνιο, που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2012.
Στην τρίτη αξιολόγηση του δεύτερου προγράμματος (Ιούνιος 2013), το ΔΝΤ σημείωνε ότι το συγκεκριμένο διαρθρωτικό ορόσημο δεν επετεύχθη. Στα τέλη του περυσινού καλοκαιριού, η κυβέρνηση Σαμαρά ετοίμαζε καθολική απελευθέρωση των κλάδων που επέμεναν να μην ανοίγουν. Τελικά, η σκυτάλη της απελευθέρωσης περνάει στα χέρια του ιδεολογικά απρόθυμου Αλ. Τσίπρα.
Δεν είναι όμως μόνο τα κλειστά επαγγέλματα. Ενα ακόμη από τα προαπαιτούμενα αφορά την επαναφορά της μεθόδου συνταγογράφησης μέσω της δραστικής ουσίας (και όχι της εμπορικής ονομασίας). Η συνταγογράφηση μέσω δραστικής ουσίας επιβλήθηκε το 2012, με σκοπό να αυξηθεί η εντυπωσιακά χαμηλή διείσδυση των φθηνών γενοσήμων στην αγορά και να τεθεί υπό έλεγχο η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη.
Οι εχθροί της ρύθμισης έφτασαν ανεπιτυχώς μέχρι το Συμβούλιο της Επικρατείας, δικαιώθηκαν από τον Π. Κουρουμπλή, αλλά βλέπουν τώρα τη δραστική ουσία να επανέρχεται δριμύτερη.
Στα παλιά αγαπημένα που επανεμφανίζονται στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου περιλαμβάνονται πολλά φορολογικά θέματα. Σύμφωνα με το προσχέδιο, οι αρχές καλούνται «έως τον Νοέμβριο του 2015 να καταρτίσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής – παρότι το φαινόμενο (ιδιαίτερα η μεγάλη φοροδιαφυγή) ήταν στο στόχαστρο της τρόικας ήδη από το πρώτο μνημόνιο.
Ζητήματα όπως η ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης και η είσπραξη ΦΠΑ βρίσκονται επίσης στην ατζέντα του τρίτου προγράμματος, όπως ήταν στου πρώτου. Με σχεδόν συγκινητική αφέλεια, οι πιστωτές ζητούν επίσης –ως προαπαιτούμενο– τη δέσμευση της Αθήνας ότι δεν θα υπάρξουν στο μέλλον άλλες ρυθμίσεις για φορολογικές και ασφαλιστικές οφειλές.
Τέλος, ίσως το πιο πονεμένο θέμα από όλα: οι αποκρατικοποιήσεις. Στο προσχέδιο, παρά την αναφορά στην υιοθέτηση ενός «φιλόδοξου προγράμματος» από την Αθήνα και σε κάποιους συγκεκριμένους στόχους, δεν περιλαμβάνονται συγκεκριμένοι στόχοι εσόδων. Ισως αυτό είναι σώφρον.
Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο του 2011 είχε τεθεί στόχος για έσοδα 50 δισ. ευρώ έως το 2015. Τα έσοδα μέχρι σήμερα δεν ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ.
Τα παραπάνω, μαζί με τις διαχρονικές δεσμεύσεις για αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης, μείωση της γραφειοκρατίας και επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, γεννούν την αίσθηση της μέρας της μαρμότας των μνημονίων.
Και δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος να πιστέψουμε ότι θα μεταβούμε σύντομα σε μια νέα, πιο αισιόδοξη μέρα.
------------------------------------------------------
Πηγή: Καθημερινή-Γιάννης Παλαιολόγος
------------------------------------------------------
